Yunanistan’ın Anadolu Hayali 1919-1922
Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasından hemen sonra, Ocak 1915’te İngiltere, Yunanistan’ın Antant safında savaşa girmesi halinde kendisine Anadolu’da “büyük bölgesel tavizler” önerdi. Bu teklifle harekete geçen bir dizi olay, trajik bir biçimde 1922’de Yunan Smyrna’sının (İzmir) yok oluşu ve Anadolu’daki Helenizm’in kökünden sökülmesi ile sonuçlandı.
Michael Llewellyn Smith, İzmir’deki Yunan İşgali’ni ve Anadolu’daki savaşı, Yunanistan’ın “Megalo Idea”sı ile Büyük Güçlerin Ortadoğu’daki rekabetlerinin arka planına yerleştirir. Yunan devlet adamı Eleftherios Venizelos’un “İyonya Hayali”nin kökenlerinin izini, Lloyd George ile paylaştığı Doğu Akdeniz’de bir İngiliz-Yunan Anlaşması ile ilgili fikirlerinde takip eder. Bu sürükleyici öykü, modern Yunanistan’ın politikalarını ve toplumunu şekillendiren felaketin eksiksiz bir hikâyesidir.
“Ionian Vision, Thucydides’e layık bir temaya sahip… Bay Llewellyn Smith kaliteli, ihtiyatlı, ilginç bir çalışma üretmiş.” (International Affairs)
“1919-22 arasındaki Anadolu Seferi, her anlamda bir Yunan trajedisiydi. Bay Llewellyn Smith’in bu felaketi anlatan akademik versiyonunun hünerleri arasında, kitap boyu sürdürdüğü huzursuz bir telaş ve her şeye rağmen umudu yitirmemek algısı yer alır… Saf fakat eksiksiz bir hikâye.” (Times Literary Supplement)
“… durmaksızın okunabilen, büyük bir emekle araştırılmış ve ayrıntılı biçimde belgelenmiş… Bay Llewellyn Smith, savaş ve diplomasiyi anlattığı bu sürükleyici, dramatik ve melankolik destanda, büyük önem taşıyan büyülü bir tarihi çalışma sunuyor.” (Lord Kinross, Books and Bookmen)
“20. yüzyılda Yunanistan’ın çapraşık politikalarını anlamak için araştırma yapan kişilerin mutlaka okuması gereken bir eser.” (Richard Clogg, News Society)