Yearly Archives: 2024

Türkiye’nin ilk bilim-kurgu eseri, bir asır sonra ilk defa Latin harfleriyle okuyucuyla buluşuyor.

“Bu dünyalarda canlı yaratık var mıdır? Şüphesiz böyle bir sorunun cevabı lazımdır, dediğimiz sürece hayat neden sadece dünyamızda oluşmuş olsun? Bu âlemlerin ortasında, bu dünyaların hepsi birdir. Toz kadar olan Dünya’mızda hayat, canlı yaratık olsun da, onlarda olmasın? Onlar bu dünyadan küçük müdür? Onlar bu dünyadan ilerleme bazında farklı mıdır? Hayır, bu bahsedilen dünyamız gibi hep birbirinden doğmuştur. Hepsi birbirinin anası, babası, hepsi birbirinin kardeşidir. İşte bu soruya karşı bugün kesin cevap verilmiş:
Her âlemin kendine özgü, kendi doğal şartlarına göre oluşmuş canlısı, canlı yaratığı vardır.”

Bakteriyoloji ve kimya alanlarında uzmanlaşan Osman Nuri Eralp’in bilimsel çalışmaları, kendi döneminde en kapsamlı ve öncü çalışmalar arasında yer alıyordu.

Türkiye’de bilim-kurgu adıyla kategorize edilebilecek belki de en eski örnek olan bu eser, Bilge Kösebalaban tarafından keşfedildi ve Osmanlıca harflerle ilk yayımlanışından bir asır sonra, ilk kez Merve Köken tarafından Latin harfleriyle çevrildi.

Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Kimlik, Devlet, İnanç ve Cemaatin Yeniden Yapılandırılması

İslâm’ın Siyasallaşması, Türkiye’nin yetiştirdiği en kıymetli bilim adamlarından; yıllarca yaptığı çalışmalarla ülkemizin siyaset ve sosyal bilimlerine mühim katkılarda bulunmuş Kemal H. Karpat’ın kendi ifadesiyle “meslekî hayatım boyunca zihnimde yoğurduğum” dediği en önemli eseridir.

Kitapta, bilhassa imparatorluğun son dönemlerinde II. Abdülhamid’in dış siyasetinin devletin bütünlüğünü koruyucu anlayışına, eğitim sisteminin yeniden biçimlendirilmesine, saltanatın siyasi ve sosyal gücünün attırılması için yapılan çalışmalara yer verilmiştir. Karpat, padişahın saltanatının son yıllarında yaşanan değişmelerle birlikte, istibdata yönelik hareketlerin nasıl bir rejim değişikliğine ve “hürriyet”, “eşitlik” ve “kardeşlik” özlemlerine kaynaklık ettiğini de geniş bir bakış açısıyla analiz etmektedir.
Günümüzde Türkiye’de yaşayan Türklerin çoğunluğunun “orta yolda”, modernist, ilerici ve demokrat olduğunu söyleyen, fakat aynı zamanda dinin emirlerine uysun ya da uymasın Müslüman olduklarını savunan Kemal H. Karpat, bu çalışmasında, Türkiye’de modernlik, demokrasi ve İslâm’ın birbiriyle çatışan değil, birbirini tamamlayan kavramlar olduğuna dikkatleri çekmektedir.

“Osmanlı İmparatorluğu’nun dünya sistemine dahil olduğu 19. yüzyılda kapitalizmin imparatorluk üzerine etkilerini de ele alan bu kitap, dönemin ekonomisi ve toplumunu temel alan birinci sınıf bir entelektüel tarih çalışmasıdır.”
Feroz Ahmad

“Kemal Karpat bu kitapta, Osmanlı İmparatorluğu’nun İslâm ve modernite arasında sürdürdüğü ölümcül ve baki dönüşümü bütünlüklü bir şekilde resmeden bilindik yaklaşımın aksini göstermekle kalmıyor, bu değişimin 19. yüzyıl ve erken 20. yüzyıl boyunca nasıl gerçekleştiğini derinlikli bir tahlilden geçiriyor; devletin inşası, İslâm’ın siyasallaşması ve geleneğin keşfini ustaca çözümlüyor.”
M. Şükrü Hanioğlu

Musahipzade Celal’in, İstanbul’daki geleneksel gündelik hayatı tasvir eden zengin bir folklor çalışması. Çocukluk yaşantısından ticaret ve alışveriş ilişkilerine, eğlencelere kadar, günlük hayatın çeşitli çehreleri hakkında, büyük tiyatro adamının canlı anlatımı. Yaklaşık 200 resim ve çizim bu dolgun kitabı süslüyor.

MS 8. yüzyılda Araplar İspanya’yı istila ettiler. Bu fetih İspanya’ya Vizigot istilasının aksine yıkım değil uygarlık getirdi. Araplar fethettikleri Akdeniz, Yakındoğu ve Asya uygarlık merkezlerinde ellerine geçen tüm bilgi birikimini İspanya’ya da taşıdılar. Başta Kordoba ve Gırnata olmak üzere Endülüs kentleri her milletten sayısız bilgin için cazibe merkezi haline geldi. İbn Heysem, İbn Rüşd ve İbn Haldun gibi bilginler burada önemli çalışmalar yürüttüler. Ardından İspanyollar özellikle Kastilya ve Leon kralı Bilge Alfonso gibi figürlerin önderliğinde reconquista, yani İspanya’nın yeniden fethi süreci içerisinde bu bilgi birikimini İspanyol kültürüne mal etti ve Avrupa bilimi ya da modern bilim bu mecradan beslenerek doğdu.
 
Avrupa İslam’a Neler Borçlu? Arap biliminin İspanyollarca nasıl devşirildiğini son derece ayrıntılı bir şekilde aktaran eşsiz bir eser. Bilim ve tarih meraklıları için tam bir bilgi ziyafeti.
 
“Çok şaşırtıcı bir kitap.”
— Ian Gibson, El Periódico
 
“Arap biliminin Batı uygarlığına önemli katkılarını tanıtmakla kalmayıp aynı zamanda tüm kültürel yaratılarda bu bilimden nasıl faydalanıldığını da gösteren olağanüstü bir metin.”
— El País

Ortadaki sırt üstü, elleri bir cenaze merasimindeki gibi birleşmiş, diğer ikisi yüz üstü, kolları kabartmalı kağıt üzerindeki amblemler gibi karın üzerinde belirgin, yavaş yavaş eriyen buz kütlesinin altında huzurla, hatta resim gibi uzandılar. Ayaklarında kayaklar vardı.
Pribluda, elini Arkady’nin omzuna attı. “Eyalet güvenliği ile ilgili
soruların hiçbir ilgisi olmadığına inandığım anda sen başlayabilirsin.”
Aslında bu, Araştırma Şefi Arkady Renko için, üçlü bir cinayet soruşturmasına dönüşmüştü. Üç ceset de Moskova’da bulunmuştu.
Peki, neden hepsi Gorky Parkı’nın karları altına gömülmüştü?

Efsane yatırımcı Howard Marks, piyasaları yöneten döngüleri nasıl tanımlayacağınızı ve yöneteceğinizi gösteriyor.

Piyasaların yükselip düştüğünü hepimiz biliyoruz. Peki bu dalgalanan piyasalara ne zaman girmeli, ne zaman çıkmalıyız? Bu sorunun cevabı hiçbir zaman kolay değildir fakat döngülerin ritminin arkasındaki nedenler anlaşıldığında doğru cevaba ulaşılabilir. Sadece ekonomiyi, piyasaları ve şirketleri değil aynı zamanda insan psikolojisini ve bunun sonucunda ortaya çıkan yatırım davranışlarını etkileyen iniş-çıkış kalıplarını öğrendiğimizde, bir döngünün neresinde olduğumuzu anlayabiliriz. Geçmiş döngüleri inceleyip, kökenlerini anlar ve bir sonraki için uyanık kalırsanız değişen yatırım ortamına uyum sağlayabilirsiniz. Diğerleri beklenmedik olaylarla körleşip, korku ve açgözlülük duygularına kurban giderken siz döngünün farkında ve hazırlıklı olabilirsiniz. Sermaye piyasalarında yarım asırlık tecrübe sahibi Howard Marks’ın içgörüleriyle döngülerin farkına vararak, bu yinelenen kalıplarda ustalaşabilirsiniz.

“Dünyanın en başarılı yatırım yöneticilerinden biri ve mesleğin entelektüel liderlerinden olan Howard Marks yeni bir kitap yazdı. Dalgaları Yönetmek… Akıllıca… Dikkatlice okumak bizi daha iyi yatırımcılar yapabilir ve yatırım sonuçlarını mahveden sık yaptığımız hatalardan koruyabilir.”

Filozof ve edebiyat teorisyeni Mikhail Bahtin
(1895-1975), François Rabelais ve Ortaçağ-Rönesans Halk Kültürü’nde, gülmece ve halk kültürünü, özellikle de Rabelais’nin (ö. 1553) Gargantua ve Pantagruel’inde betimlendiği haliyle karnavalları inceliyor. Her ikisi de devrim döneminde yaşayan Rabelais ve Bahtin için karnaval, dünyeviliği ve grotestk oluşuyla otoritenin ve resmi kültürün sembolik olarak yıkıma uğratılmasıdır.
Kitap, romanın şiirselliğine bir katkı olduğu kadar, Rus devriminin Stalinci ortodokslukta yozlaşmasının üstü örtülü bir kınanışıdır da. Bu nedenle 1930’da yazılmış olsa da, ancak 1965’te yayımlanabilmiştir.  
 
“Bahtin, François Rabelais’de dünyayı kendi toplumu için yorumluyor. Bu anlamda bir meseller ve rehber kitap olduğu söylenebilir.”
-Michael Holquist
 

A. C. S. Peacock, Moğol Anadolu’sunda İslam, Edebiyat ve Toplum’da, yaklaşık 1240 ile 1380 yılları arasında Moğol egemenliği altındaki Anadolu’yu ele alıyor. Çoğu daha önce yayımlanmamış Arapça, Farsça ve Türkçe kaynakları bir araya getirerek Osmanlı İmparatorluğu’nun ve nihayetinde modern Türkiye’nin doğuşunun temellerini oluşturacak Ortaçağ Anadolu’sunu inceliyor. 
 
Bu önemli ama göz ardı edilmiş tarih, tasavvufun yayılmasında ve İslam’ı yaymak için yeni edebi biçimlerin gelişmesinde belirleyici bir aşamayı oluşturuyordu. Yazar, Anadolu’yu daha geniş İslam dünyası içinde ele alarak Ortadoğu tarihinin bir dönüm noktasına ışık tutuyor. 

Doğuşundan Günümüze İslam Felsefesi, İslamî düşünceye kapsamlı bir giriş yapma imkânı sunmaktadır. Bu düşüncenin kökenlerinden başlayarak, çağdaş dünyada Müslümanların karşı karşıya kaldıkları birçok meseleyi bu eserde bulmak mümkündür. Eser ilk dönem İslam felsefesini ele almakta, önemli konular ve şahsiyetler çerçevesinde bu felsefenin gelişmesini takip etmektedir.

“Bu mükemmel eser, İslam felsefesinin doğuşu ve gelişmesine okuru yormayan bir giriş yapmaktadır. Jackson’un sorun odaklı yaklaşımı, bu felsefenin siyaset, ahlak ve din gibi günümüzün en acil meseleleriyle olan ilişkisini de usta bir şekilde göstermektedir.”
Ali Paya, Westminster Üniversitesi (İngiltere), Islamic College (İngiltere) ve Ulusal Bilim Siyaseti Araştırma Enstitüsü (İran)

19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla İktidar Savaşları ve Habitus Gelişimleri

Monarşiden Weimar’a, Nazi ülkesinden Federal Almanya’ya uzanan bir hikâye; fantasmaların, incitilmiş yaşamların, körkütük sarhoşlukların ve görülmemiş bir barbarlığın damga vurduğu bir yolculuk. Öğrenci birliklerinin, Freikorp’ların, SS’lerin ve son olarak Marksist gençlerin seyrini değiştireceği bu yolculuk büyük yenilgiler ve bölünmelerle hafızalara kazınacaktır.

“Sosyolojinin kuşkusuz en özgün kalemlerinden biri olan Elias’ın başyapıtı Almanlar Üzerine İncelemeler muazzam bir kitap.”
–Zygmunt Bauman