Türkiye tüm parçaları birbirinden farklı olsa da bütününde inanılmaz bir panoraması olan kocaman bir ülke. Bir kâşif olarak ben, ancak dünyayı dolaşırken hissedebildiğim o müthiş duyguyu, devasa bir puzzle’a benzettiğim Türkiye’de il il, köy köy gezerken hissediyorum. Bir anda şive değişiyor, mimari ve doğa hayran bırakıyor, yiyecekler ve yöre mutfağı aklınızı başınızdan alıyor. Ve kendimi çoğu kez bu kocaman puzzle’da kaybolmuş bir kâşif gibi hissediyorum.
 
İşte bana bu kitabı neden hazırladın diye sorarsanız, size vereceğim cevap hazır: bu çok özel coğrafyada yaşayan o şanslı insanlardan olduğumuzu bir kez daha hatırlatmak için…
 
On yıldır yüz bin kilometrenin üzerinde yol yaptım ve Türkiye’de her şehri en az dört kez keşfetme fırsatım oldu. Yaşadığım tüm deneyimleri ve çektiğim fotoğrafları bu kitap aracılığıyla sizlerle paylaşmak istedim.
 
Her seyahate çıkmadan önce cevabını aradığım, “Ne zaman gitmeliyim? Neden gitmeliyim? Gidince ne yapmalıyım?” gibi soruların karşılığını bu kitapta sizlerle buluşturmanın heyecanı içindeyim.
 
Kitapta sizleri neler mi bekliyor?
 
Mesela elinizde tuttuğunuz bu kitapta 81 il hakkında çok ilginç bilgiler var; rota tavsiyeleri, mekân ve otel önerileri, festival tarihleri ve müze bilgileri gibi.

İbn-i Sina, daha çocukluğunda, çevresini hayrete düşüren bir zeka ve hafıza örneği göstermiştir. Küçük yaşta çağının bütün ilimlerini öğrenmişti. Gündüz ve gece okumakla vakit geçirir, mum ışığında saatlerce, çoğu zaman sabahlara kadar çalışırdı. Pek az uyurdu.
İbn-i Sina, çoğu Tıp, Fizik, Astronomi ve Felsefeyle ilgili olarak 150 civarında eser yazmıştı. Farsça olan birkaçı dışında bunların hepsi Arapça’dır. Çünkü o devirde ilim eserlerini Arap diliyle yazmak adetti. Arapça’ya bu bakımdan değer verilirdi. Bilhassa tıp ilmine dair araştırmaları son derece orijinal ve doğrudur. Bu yüzden doğu ve batı hekimliğine kelimenin tam anlamıyla, 600 yıl hükmetmiştir ve “Tıp Kanunu” isimli kitabı 600 yıl boyunca Avrupa üniversitelerinde temel ders kitabı olarak okutulmuştur.
 
Eserleri Batı dillerine Latince yoluyla çevrilerek “Avicenna” diye şöhrete ulaşan İbn-i Sina, yanlış olarak bir süre Avrupa’da İranlı hekim ve filozof olarak tanınmıştır. Bununla beraber, batılılar da kendisini Hakim-i Tıb, yani hekimlerin piri ve hükümdarı olarak kabul etmişlerdir. 16 yaşındayken pratik hekimliğe başlayan İbn-i Sina, bir süre resmi saray doktorluğu da yapmıştır.

Bir sonraki küresel krizin imali

“Bu yıl okuduğum en korkutucu kitaplardan biri. Ortaya çıkan tablo karanlık ancak kapsamlı ve tatmin edici.”

– Bloomberg Busınessweek

Uluslararası iktisatta en yıkıcı ve korkulan sonuçlardan biri kur savaşlarıdır. En iyi koşullarda ticari ortaklarından büyüme çalan ülkelerin üzücü manzarasını sunabilir, en kötü koşullarda ise ardışık enflasyon, durgunluk, misilleme ve fiili şiddet nöbetlerine dönüşürler.

Başıboş bırakıldığında, bir sonraki kur savaşı 2008 paniğinden çok daha beter bir krize yol açabilir. Doların değerinin düşürülmesi, avrupa’daki kurtarmalar ve çin’in parasını manipüle etmesine ilişkin gazete manşetleri büyüyen çelişkilerin göstergesidir.

James Rickards’ın kur savaşları’nda öne sürdüğü gibi, bu yalnızca iktisatçıların ve yatırımcıların sorunu değildir. Birleşik devletler ulusal güvenliğine yönelik -Çin’in el altından yaptığı altın alımlarından tutun da ulusal varlık fonlarının gizli gündemlerine kadar uzanan- tehditlerle karşı karşıyadır. Ve çok gerçek olan bir tehlike de bizzat doların çöküşüdür.

Birinci Dünya Savaşı cephelerinde çarpışan binlerce üniversite öğrencisinden biri… Cepheden esarete tüm yaşadıklarını, hissettiklerini sıcağı sıcağına kayda geçen bir yedek subay…
Kendi isteğiyle gittiği Doğu Cephesi’nde de, Ruslara esir düşüp gönderildiği Sibirya’da da, Vladivostok’tan Hint Okyanusu’na ve Akdeniz’e süren maceralı dönüş yolculuğunda da, evine kavuşmaya ramak kalmışken ikinci bir esaret yaşadığı İtalya’nın Asinara adasında da yazmaktan vazgeçmeyen bir genç…
Halil Ataman’ın yanından hiç ayırmadığı harp ve esaret defterleri, sekiz yıl süren benzersiz bir hayat mücadelesini tüm ayrıntılarıyla ve tazeliğiyle aktarıyor:
Doğu Cephesi’ndeki yokluklardan Enver Paşa’nın ziyaretlerine, Transsibirya Ekspresi’nde süren esaret yolculuğundan evlerine emanet verildiği anne kızın güvenini kazanışa, o soğuk ve buz ülkesinde sürgün bir Türk köyü bulmanın hayretinden Çin ve Mançurya üzerinden özgürlüğe uzanışa çarpıcı ve meraklı öykülerle örülmüş gerçek bir serüven…

Bugünden geriye doğru bakılınca, Türkiye Cumhuriyeti’nin üzerine inşa edildiği Kemalist ulusçuluğun iki zayıf noktası daha iyi görülebiliyor: İslam’ın siyasi bileşen olmaktan çıkarılması ve Kürtlerin reddi. Yetmiş yıl sonra, her iki sorun da politik hayata hakim olacak bir şekilde geri dönüp yeniden gündemi belirliyor ve çözümlerini bekliyor…
Poulton, İmparatorluğun son günlerindeki pan-islamist ve pan-Türkist akımlardan başlattığı incelemesine Kemalist ulusçuluğun oluşumuyla devam ediyor.

Kimyager Elizabeth Zott’ı anlatmak için pek çok sıfat kullanılabilir ama “ortalama” bunlardan biri değil. Aslında o, hiçbir kadının ortalama olmadığını söyleme cesareti gösterenlerden biri. Üstelik bunu, 1960’larda bir araştırma enstitüsünde, tamamı erkeklerden oluşan ve eşitlik konusunda pek de bilimsel davranmayan bir ekiple çalışırken söylüyor. Ona itiraz etmeyen tek istisnaysa yalnız, zeki, kindarlığıyla ve Nobel adaylığıyla ünlü Calvin Evans. Calvin, Elizabeth’in her şeyine ama en çok da zekâsına âşık olmak üzere. Yani gerçek kimya sonuçlarını vermeye başlıyor.
 
Ama bilimde olduğu gibi hayatta da bazen asla tahmin edemeyeceğimiz şeyler olur. Böylece Elizabeth birkaç yıl sonra kendini bekâr bir anne ve televizyonda yayınlanan bir yemek programının isteksiz sunucusu olarak buluyor. Elizabeth’in seyircilerine bir çorba kaşığı asetik asit ile bir tutam sodyum klorürü karıştırmalarını önerdiği bu program büyük ses getiriyor. Ancak elbette Elizabeth herkesi mutlu edemiyor. Çünkü o, kadınlara sadece yemek yapmayı değil, statükoyu değiştirmek için ne yapmaları gerektiğini de öğretiyor.
 
Gülmekten kırıp geçiren mizahı, gözlem gücü ve göz kamaştırıcı karakterleriyle Bir Kimya Meselesi, en az başkahramanı Elizabeth Zott kadar kendine has ve capcanlı.

Edebiyat teorisi alanının en çok tartışılan, alıntı yapılan klasik eserlerinden biri daha uzun bir aradan sonra Türkçede. Bloom Etkilenme Endişesi’nde esasen Romantik şairler üzerinden, sanatçı birey ile selefleri arasındaki “Ödipal” denebilecek ilişki hakkında, “bir şairin başka bir şairin doğmasına nasıl yardım ettiği” hakkında gayet özgün ve çok tartışılmış bir teori geliştiriyor.

Bloom kitaba 1997 yılında eklediği önsözde bütün şairlerin en büyüğü olarak, hatta modern anlamda “insanı icat eden kişi” olarak gördüğü Shakespeare’in, selefi Marlowe karşısında yaşadığı etkilenme endişesini nasıl yaratıcı bir biçimde aştığını anlatıyor. Bunu yaparken de Shakespeare gibi büyük edebiyatçıları toplumsal koşullarına indirgemeye çalıştıklarını düşündüğü için “Hınç Okulu” adını verdiği, günümüzün radikal-siyasi eleştirmenleriyle çok sert bir polemiğe giriyor. Kitabın kendisi kadar bu önsözün de ilgiyle okunacağından eminiz.

Çar olarak taç giyen ilk Rus hükümdarı olan IV. İvan, Osmanlı padişahları Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murat’a denk düşen uzun iktidarı (1547-1584) süresince bir yandan ülkesini genişleterek iktidarı kurumlaştırırken öte yandan bir korku imparatorluğu yaratmıştır. İktidarına rakip çıkacağından korktuğu kuzenini ve ona destek olduğundan şüphelendiği ileri gelenleri öldürtmüş, kazayla oğlunun da ölümüne neden olmuştur. Novgorod şehrinin imhasını emretmiş, binlerce kişi katledilmiş, onbinlerce kişi sürülmüştür. “Hem korku hem de hayranlık uyandıran, müthiş” anlamındaki grozny lakabını da bu nedenle kazanmış ve tarihe Korkunç İvan olarak geçmiştir.

Ancak IV. İvan, ülkesinde kalıcı kurum ve geleneklerin de kurucusudur. Ülkesini Batı ile ticarete açmak için İngilizlere ticari ayrıcalıklar tanımıştır. Kanunların ve kilise kanonunun standart hale gelmesini sağlamıştır. Kazan’ı, Astrahan’ı fethetmiş, Batı Sibirya’ya ilk Rus yayılmasını desteklemiş ve sürdürmüştür. Fakat doğu ve güneydeki bu fetihlerle batıdaki komşuları Livonya ve Lehistan’a karşı sürekli savaş halini finanse etmek, zulmünü uygulama aracı olan yeni tip devlet örgütlenmesi opriçnina’yı desteklemek ve ülkesinin kalbini koruyan savunma hatlarını güçlendirmek amacını güden ekonomi politikası, tamamen olumsuz sonuçlara yol açmıştır.

“Genç İvan 1550’lerde, akıllı ve basiret sahibi bir lidere has özellikler gösteriyordu. Bu yıllar birtakım yapıcı önlemlerin yürürlüğe konulduğu bir dönemdir. Sonra, muhtemelen ciddi paranoya nöbetleri serisinin ilki olan ve Çar’ın dengesini tamamen bozan 1560’taki iç trajedi yaşandı. Yönetici seçkinlerin başında patlayan gaddarlık ve sadizm, sonunda git gide genişleyen daireler şeklinde, dizgininden boşanmış işkence ve katliamlarla doruğa çıkan bir sefahat çılgınlığı halinde ülkeye yayıldı.”

Rusya tarihinin önde gelen otoritesi Isabel de Madariaga’nın, Korkunç İvan’ı kendi çağının içinde ve ortaya koyduğu kişiliğin yakın tarihe kadar uzanan çağrışımları çerçevesinde ele aldığı bu muhteşem biyografi, Rusya’nın derin tarihine ışık tutuyor.

John, her zaman düşünceleri basitleştirme ve iletişim konusunda yetenekleri olan biriydi. Günümüzde, basitleştirilmeye ya da düzeltilmeye eğitimden daha fazla ihtiyacı olan çok fazla alan olduğunu sanmıyorum. John’un eğitim konusunda tutku dolu olmadığı tek bir an bile hatırlamıyorum. UC Berkeley ve Cal State dönemlerindeki eğitimleri ya da San Diego’da bir liseyi yeniden inşa etmek için harcadığı on yıl boyunca başına gelen sıradışı ve ilham verici hikâyeleri net bir şekilde hatırlıyorum. Steve Jobs, yeniden Apple’a katıldıktan kısa bir süre sonra, ilk eğitim yardımcı başkanı olarak göreve getirilmesi bana hiç sürpriz olmamıştı.

Steve Jobs’ın eğitim tutkusundan yola çıkarak, okuyucuyu dijital kuşağın beyinlerine ve zihinlerine taşıyor. Modası geçmiş ezberleme yöntemini ortadan kaldıracak yeni bir çerçeveyle öğrenme potansiyelini güçlendiriyor.

Her öğrencinin içinde gizli olan potansiyeli açığa çıkarabileceği ve dünyayı değiştirebileceği öğrenme ortamını bireyselleştiren gelecek teknolojilerle ilgili bir bakış açısı kitabın son bölümünde yer alıyor.

Öğrenme, öğretme ya da herhangi bir kapasiteyi geliştirme konusunda tutku sahibi olan veya bunu yapmak isteyen her ebeveyn, öğretmen, okul müdürü, politikacı ya da aktivistin bu kitaptan çok fayda sağlayacağına inanıyorum.

Sır: bir Oynaşı” üstün yetenekli, uluslararası düzeyde üne kavuşmuş bir çalgıcı ile
üstün yetenekli, AMA hiç kimsenin tanımadığı, sanatını dört duvar arasında yapayalnız icra etmeyi seçmiş yaşıtı bir başka çalgıcı üzerine kurulmuş bir öykü.
Kitabın son kahramanları, henüz bilmiyorsunuz AMA, sizsiniz: Sır’ı okumaya kalkışırsanız…